Czy w czasie epidemii istnieje możliwość przeprowadzania szkoleń wstępnych?

W myśl przepisów ww. ustawy, od dnia 18 kwietnia 2020 r., w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, dopuszcza się przeprowadzanie szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy i służby w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego:

1. pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym;
2. pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;
3. pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2;
4. ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Ustawa dopuszcza przeprowadzanie szkoleń wstępnych (instruktażu ogólnego) w dziedzinie bhp za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, co nie wyklucza możliwości przeprowadzania ich w dotychczasowej formie, zgodnej z dyspozycją rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Należy jednak pamiętać, aby szkolenie prowadzone w dotychczasowej formie (np. na sali wykładowej) zorganizowane było z zachowaniem reżimu sanitarnego (dystansu, dezynfekcji, zastosowania środków ochrony osobistej lub innych rozwiązań, jak np. użycie w pomieszczeniu zabudowanych lamp UV z wymuszonym obiegiem powietrza).

Natomiast przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego dla pracowników wymienionych w przepisie możliwe jest jedynie w niezmienionej, stosowanej dotychczas formie czyli na stanowisku pracy, na którym pracownik jest zatrudniony.

Czy w czasie epidemii istnieje możliwość przeprowadzania szkoleń okresowych?

W myśl przepisów ww. ustawy, od dnia 18 kwietnia 2020 r., w przypadku gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy lub bezpieczeństwa i higieny służby przypada w:

1) okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub

2) w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii

– termin ten wydłuża się do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.

Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie przedłuża okres ważności szkolenia okresowego. Zgodnie z przytoczoną ustawą rozwiązanie takie będzie obowiązywało do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub odwołania stanu epidemii. Po odwołaniu stanu zagrożenia pracodawca będzie miał 60 dni na przeprowadzenie szkoleń okresowych w dziedzinie bhp.

Natomiast w myśl przepisów rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii do odwołania zakazuje się organizowania innych, niż określone w § 26 ust. 1 zgromadzeń, w tym imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem, m.in.:

1) spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych; (…)

Zgodnie z § 26 ust. 13 zakazu, o którym mowa powyżej, nie stosuje się m.in. w przypadku przeprowadzania (zwracamy uwagę na pkt.12):

1. szkoleń lub egzaminów w ramach kształcenia w zawodach medycznych;
2. konkursu na aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską, w tym aplikacje prowadzone w formie aplikacji uzupełniających, oraz konkursu na aplikację kuratorską, zajęć i sprawdzianów w trakcie tych aplikacji, a także egzaminów sędziowskich i egzaminów prokuratorskich;

2b) egzaminów kuratorskich oraz konkursów na stanowiska zawodowych kuratorów sądowych

1. egzaminów na biegłych rewidentów i doradców podatkowych;
2. egzaminów przeprowadzanych w toku postępowania kwalifikacyjnego dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości;
3. szkoleń, kursów, egzaminów, testów i kwalifikowania związanych z uprawnieniami wynikającymi z przepisów o drogach publicznych, ruchu drogowym, transporcie drogowym, transporcie kolejowym, kierujących pojazdami, przewozie towarów niebezpiecznych, dozorze technicznym oraz przepisów prawa lotniczego;
4. szkoleń, kursów, testów kwalifikacyjnych, egzaminów i ćwiczeń odbywających się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej koniecznych do zapewnienia gotowości do wykonywania zadań ustawowych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Straży Marszałkowskiej, Służby Więziennej, straży gminnych (miejskich) oraz Inspekcji Transportu Drogowego oraz ćwiczeń organizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez wojska sojusznicze;
5. kursów w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy;
6. egzaminów z języka polskiego jako języka obcego przeprowadzanych przez podmioty posiadające uprawnienia do organizowania egzaminu na określonym poziomie biegłości językowej, nadane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki;
7. egzaminu ósmoklasisty przeprowadzanego w szkołach podstawowych dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze jesiennym, oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie i egzaminu zawodowego, w tym przeprowadzanego w ośrodkach egzaminacyjnych zlokalizowanych u pracodawców;
8. szkoleń dla egzaminatorów egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, egzaminu zawodowego lub egzaminu ósmoklasisty przeprowadzanego w szkołach podstawowych dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze jesiennym, oraz prac osób uczestniczących w sprawdzaniu i ocenianiu prac egzaminacyjnych egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, egzaminu zawodowego lub egzaminu ósmoklasisty przeprowadzanego w szkołach podstawowych dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze jesiennym;
9. przez Centralną Morską Komisję Egzaminacyjną egzaminów kwalifikacyjnych związanych z uzyskiwaniem kwalifikacji wynikających z przepisów o bezpieczeństwie morskim;
10. szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
11. egzaminów przeprowadzanych przez właściwą izbę samorządu zawodowego architektów i inżynierów budownictwa w toku postępowania kwalifikacyjnego dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień budowlanych, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane;
12. szkoleń, kursów, egzaminów, testów i kwalifikowania związanych z uprawnieniami wynikającymi z przepisów o trans-porcie morskim;
13. konkursów, olimpiad i turniejów, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 8 i ust. 6 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2020 r. poz. 1327 oraz z 2021 r. poz. 4);
14. próbnego zastosowania materiałów egzaminacyjnych w postaci propozycji zadań, zadań egzaminacyjnych oraz ich zestawów do przeprowadzenia egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego oraz testów diagnostycznych w zakresie poziomu przygotowania uczniów albo zdających do egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego;
15. badań edukacyjnych, których realizacja wynika z krajowych lub międzynarodowych zobowiązań ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
16. egzaminów dla kandydatów na członków organów nadzorczych;
17. egzaminów na maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, aktuariuszy i pośredników kredytu hipotecznego.
18. egzaminów dla osób ubiegających się o przyznanie prawa do wykonywania zawodu rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz sprawdzianów dla rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych;
19. szkoleń lub egzaminów w ramach kształcenia specjalizacyjnego lekarzy weterynarii;
20. egzaminu końcowego na inspektora Inspekcji Ochrony Środowiska;
21. szkoleń dla kandydatów na przewodników górskich oraz egzaminów na przewodników górskich, o których mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych;
22. egzaminów umożliwiających nabycie uprawnień zawodowych, o których mowa w art. 42 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2020 r. poz. 2052).

Ponieważ powyższy katalog wyłączeń od zakazu nie zawiera zapisów o możliwości organizowania szkoleń okresowych w dziedzinie bhp, przyjąć należy, że nie można ich organizować.

Czy zgodnie ze stanowiskiem Głównego Inspektora Pracy z dnia 1 kwietnia 2020 roku nadal istnie możliwość prowadzenia szkoleń okresowych?

Stanowisko Głównego Inspektora Pracy z dnia 1 kwietnia 2020 r. stanowiło propozycję dla pracodawców postawionych w sytuacji wymagającej podjęcia działań w obszarze bhp, wymaganych prawem pracy – przeprowadzenia szkoleń w dziedzinie bhp w terminach i w trybach wynikających z rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Stanowisko GIP dopuszczało możliwość przeprowadzania szkoleń okresowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w formie samokształcenia kierowanego lub seminarium (o czasie trwania min. 8 h lekcyjnych), w szczególności z użyciem środków komunikacji elektronicznej, wykorzystujących możliwość przesyłania obrazu i dźwięku (on-line). Zgodnie z powyższym stanowiskiem egzamin sprawdzający przyswojenie przez uczestnika szkolenia okresowego wiedzy objętej programem szkolenia, należało przeprowadzić niezwłocznie po odwołaniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego. Na czas opublikowania Stanowiska GIP nie były jeszcze uchwalone przepisy regulujące kwestię szkoleń w dziedzinie bhp w związku z epidemią koronawirusa.

Stanowisko Głównego Inspektora Pracy z dnia 1 kwietnia 2020 r. utraciło moc w związku z wejściem w życie w dniu 18 kwietnia 2020 r. ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21, która znowelizowała ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji m in. w zakresie szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny.

Czy szkolenia okresowe przeprowadzone zgodnie z propozycjami zawartymi w stanowisku Głównego Inspektora Pracy z dnia 1 kwietnia 2020 roku zachowują ważność?

Szkolenia okresowe przeprowadzone w okresie pomiędzy 1 kwietnia 2020 r. (tj. od dnia ogłoszenia stanowiska Głównego Inspektora Pracy), a 18 kwietnia 2020 r. (tj. do dnia wejścia w życie ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21), z użyciem środków komunikacji elektronicznej, zachowują ważność.

Należy jednak pamiętać, aby niezwłocznie po odwołaniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego, przeprowadzić egzamin (który kończy szkolenie okresowe) sprawdzający przyswojenie przez uczestnika szkolenia wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Tabela podsumowuje kwestie, czy szkolenie okresowe bhp może odbyć się zdalnie, a jeśli tak, to w jakich terminach. Szczegółowe przepisy odnośnie sposobu i częstotliwości przeprowadzania szkoleń bhp można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dn. 27. lipca 2004 w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

szkolenie wstępne bhp- forma stacjonarna
pierwsze szkolenie okresowe- forma stacjonarna lub zdalna 
kolejne szkolenie okresowe- forma stacjonarna lub zdalna

szkolenie wstępne bhp- forma stacjonarna
pierwsze szkolenie okresowe- forma stacjonarna lub zdalna 
kolejne szkolenie okresowe- forma stacjonarna lub zdalna

szkolenie wstępne bhp- forma stacjonarna
pierwsze szkolenie okresowe- forma stacjonarna lub zdalna 
kolejne szkolenie okresowe- forma stacjonarna lub zdalna

szkolenie wstępne bhp- forma stacjonarna
pierwsze szkolenie okresowe- forma stacjonarna 
kolejne szkolenie okresowe- forma stacjonarna